«Չեք գտնի մի երկիր, որտեղ քարոզից հետո Հայաստանի հիմն են երգում` հայերեն չիմանալով»

Բուխարեստում կայացած «Հայ-ռումինական մշակութային ժառանգությունը» խորագրով միջազգային գիտաժողովին նվիրված ասուլիսում ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտի ավագ հետազոտող, պատմական գիտությունների դոկտոր ՀԱՍՄԻԿ ՍՏԵՓԱՆՅԱՆԸ խոսեց մի քանի կարևոր հարցերի մասին: Բանախոսը նշեց, որ իր զեկուցումը նվիրված էր Հակոբ Սիրունուն, ով մեր մշակույթի, հայագիտության, արևելագիտության գագաթներից է և վերջին տարիներին հայ-ռումինական բարեկամության խորհրդանիշներից մեկն է համարվել: Իսկ որ հայերը մեծ ներդրում ունեն Ռումինիայի և մշակույթի, և գիտության մեջ, ըստ բանախոսի, կասկած չի հարուցում:

Հակոբ Սիրունին բազմաթիվ գործեր ունի և ռումիներն, և հայերեն: Հասմիկ Ստեփանյանը զարմանքով փաստում է, որ շատերը ծանոթ չէին անգամ նրա «Պոլիսը և իր դերը» քառահատոր մեծ աշխատությանը, որն իր նմանը չունի հայագիտության մեջ, նաև թուրքագիտության:
«Երբ մենք չենք կարողանում թարգմանել և պատմության գիրկն ենք ուղարկում նման խոշոր աշխատություններ, դրանով նվազեցնում ենք մեր գիտության կարևորությունը և կարծես թե մեղանչում ենք հեղինակի նկատմաբ,- ընգծեց բանախոսը: Նա ուրախությամբ փաստեց, որ տեսել են մեր եկեղեցու մատենադարանը, մեծագույն թվով հնագիտական գրքեր, առիթ են ունեցել լինելու տարբեր թանգարաններում: Նրանցից մեկում, սակայն, հայկական արվեստի բազմաթիվ նմուշներ ներկայացված են որպես թուրքական, բալկանյան, կամ կովկասյան: Բանախոսը նկատեց, որ այս առումով շատ աշխատանք կա անելու: Նա նշեց, որ կարևորագույն խնդիրներից է Տրանսիլվանիայի հայերի վիճակը, որտեղ հայախոսներ գրեթե չկան: «Ռումինիայում ՀՀ դեսպան Համլետ Գասպարյանը նրբագույն ուշադրություն է դարձնում այս շրջանին, որովհետև, եթե կաթոլիկ են, եթե շատ հարստություն ունեն, դա ոչինչ չի ասում, շատ ավելի հուզիչ է, և չեք գտնի մի երկիր, որտեղ քարոզից հետո Հայաստանի հիմն են երգում` հայերեն չիմանալով»,- ասաց Հասմիկ Ստեփանյանը, հավելեց, որ նման գիտաժողովները շատ կարևոր են խնդիրների լուծման համար: «Երբ ժողովուրդները բարեկամ են լինում, բոլոր հարցերը կարելի է լավագույնս լուծել»,- ընդգծեց նա:
Հավելենք, որ բուխարեստյան երկօրյա նիստերից հետո գիտաժողովի մասնակիցները ուղևորվել են Սուչավա, ուր դեռևս 1401-ին հաստատվել է Հայոց եպիսկոպոսական աթոռը, և մինչև այսօր գործում են հայկական Հաճկատար և Զամկա նշանավոր վանքերն ու երեք եկեղեցիներ, ինպես նար Յաշ, Բոտոշան, Ռոման և Թըրգու Օկնա քաղաքներ, որոնք հարուստ են հայկական ժառանգությամբ:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ